- EU-landen zijn het eens geworden over een nieuwe wet waarbij bedrijven ervoor moeten zorgen dat in hun toeleveringsketen geen misstanden plaatsvinden.
- De wet die moet voorkomen dat bijvoorbeeld T-shirts in Aziatische sweatshops worden gemaakt en chemicaliën het milieu verwoesten, gaat echter voor veel minder bedrijven gelden dan in het oorspronkelijke voorstel.
- Grote landen als Duitsland en Frankrijk eisten versoepelingen onder druk van het bedrijfsleven die de hakken in het zand zette.
- Lees ook: 3 op 5 grote multinationals is niet transparant over klimaatimpact van eigen activiteiten
Europese regels voor bedrijven om misstanden bij hun buitenlandse toeleveranciers tegen te gaan, hebben toch de steun van de EU-landen gekregen. De wet voor internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen is wel sterk afgezwakt na fel verzet van grote bedrijven.
De wet legt grote bedrijven een voorzorgsplicht op. Nu laten ze soms bijvoorbeeld nog T-shirts maken door kinderen in Aziatische sweatshops, kobalt voor apparaten winnen in beroerde omstandigheden in Afrikaanse mijnen of chemicaliënfabrieken draaien die het milieu verwoesten. Bedrijven moeten voortaan voorkomen dat bedrijven eerder in de productieketen mensenrechten schenden en het milieu of klimaat schaden.
De EU-landen en het Europees Parlement sloten in december al een principeakkoord over de wet die deze ketenaansprakelijkheid regelt, maar grote landen als Duitsland, Frankrijk en Italië krabbelden terug. Onder druk van het bedrijfsleven eisten ze versoepelingen. Daardoor gaan de regels nu voor veel minder bedrijven gelden dan oorspronkelijk de bedoeling was.
Boskalis dreigde met vertrek uit EU
De regels maken bedrijven juridisch vogelvrij, klaagde het bedrijfsleven. Ze zouden de samenwerking met buitenlandse partners bijna onmogelijk maken. Onder meer de grote Nederlandse baggeraar Boskalis noemde de ketenaansprakelijkheid, waar Nederland ook zelf aan werkte, als reden om zich misschien buiten de EU te vestigen.
De wet moet nog definitief worden goedgekeurd door het Europees Parlement, wat tot dusver strengere regels bepleitte. Maar PvdA-Europarlementariër Lara Wolters, die namens het parlement onderhandelde, is niet ontevreden.
"De goedkeuring van de anti-wegkijkwet door de lidstaten is een overwinning voor mens en milieu, en een verlies voor cynische lobbyisten", stelt ze. Het is na vijf jaar onderhandelen "de hoogste tijd om een grote stap richting de eerlijkere economie van de toekomst te zetten".
De instemming van de EU-landen komt net op tijd. De wet kan nu volgende maand nog net door het parlement worden geloodst, voor dat het zich opmaakt voor de Europese verkiezingen. Was dat niet gehaald, dan had het werk waarschijnlijk helemaal over gemoeten.
Niet alle voorvechters van de wet tellen hun zegeningen. Onder meer het Wereldnatuurfonds noemt die "geen schaduw" meer van het oorspronkelijke voorstel.
